برش ليزري چيست

لیزر مخفف عبارت light amplification by stimulated emission of radiation می باشد و به معنای تقویت نور توسط تشعشع تحریک شده است. تاریخچه کشف لیزر به سالهای ۱۹۶۰ برمی‌گردد. اولین بار تولید لیزر از گاز CO۲ در سال ۱۹۶۱ با طول موج ۱۰/۶mm توسط جوان، بِنِت و هیرت (Javan, Bennett, Hereto) صورت گرفت و در سال ۱۹۶۴ لیزر با طول موج ۱/۰۶mm از Nd:YA۶ تولید شد.

از سال ۱۹۶۲ به بعد گزارشهای متعددی در زمینه کاربردهای متالورژیکی لیزر که شامل جوشکاری نیز می‌باشد، موجود است. تا سال ۱۹۷۰ از لیزرهای با توان بالا و پیوسته در جوشکاری استفاده نشد و از لیزرهای پالسی استفاده شد. مشخصه اصلی در جوشکاری لیزری و اشعه الکترونی توسط Ready در سال ۱۹۷۱ وجود حالت جوشکاری نفوذی یا (سوراخ کلیدی) در تابش لیزر گزارش شده‌است. در واقع ایجاد سوراخ کلید در فلزات، در شدّ‌تهای بالای لیزر (MW/cm3) است و در نتیجه Keyhole نیاز به یک زمان کافی برای ایجاد شدن دارد و نمی‌تواند به آسانی در جوشکاری لیزری پالسی Overlap ایجاد شود. از سالهای ۷۲ـ۱۹۷۱ به بعد استفاده از لیزرهای CO۲ پیوسته این مسیر را تغییر داد. جوشهایی با نفوذ کامل در مقیاسهای بزرگ فولاد زنگ نزن مانند جوشهای اشعه الکترون در حالت سوراخ کلیدی ایجاد شدند. این تحقیقات در کشورهای ژاپن، آلمان و انگلستان انجام شدند. پیشرفتهای بعدی در جوشکاری لیزری CO۲ بر بهینه‌سازی بیشتر، منابع لیزر، افزایش کیفیت باریکه لیزر و فهم اندر کنش طراحی اتصال، سرعت جوشکاری، تمرکز اشعه و اثرات پلاسما در جوش‌پذیری متمرکز شد. مطالعات در این زمینه تا توانهای KW۱۵ـ۱۲ ادامه یافته‌است. جوشکاری با Nd: YA۶ به علّت کم بودن طول موج آن (۱/۰۶mm) و کاهش باز تابش از مواد فلزی استفاده بیشتری نسبت به CO۲ می‌تواند داشته باشد. در سالهای آینده استفاده از لیزرهای دیودی (Diode) پیشرفتهای زیادی را در جوشکاری لیزری ایجاد خواهد کرد.

نوری که توسط لیزر گسیل می گردد در یک سو و بسیار پر انرژی و درخشنده است و قدرت نفوذ بالایی نیز دارد. به طوری که در الماس فرو می رود. امروزه استفاده از لیزر در صنعت به عنوان جوش آورنده فلزات و در پزشکی به عنوان چاقوی جراحی بدون درد بسیار متداول است.

لیزرها سه قسمت اصلی دارند:

پمپ انرژی یا چشمه انرژی: ممکن است این پمپ اپتیکی یا شیمیایی و یاحتی یک لیزر دیگر باشد.

ماده پایه وفعال که نام گذاری لیزر بواسطه ماده فعال صو رت می گیرد.

تشدید کننده اپتیکی : شامل دو آینه بازتابنده کلی و جزئی می باشد.

طرز کار یک لیزر یاقوتی:

پمپ انرژی در این لیزر از نوع اپتیکی می باشد و یک لامپ مارپیچی تخلیه است (flash tube) که بدور کریستال یاقوت مدادی شکلی (ruby) پیچیده شده است. کریستال یاقوت ناخالص است و ماده فعال آن اکسید برم و ماده پایه آن اکسید آلومینیوم است. بعد از فعال شدن این پمپ انرژی، کریستال یاقوت نور باران می شود و بعضی از اتمها رادر اثرجذب القایی( stimulated absorption ) برانگیخته کرده وبه ترازهای بالاتر می برد.

پدیده جذب القایی: اتم برانگیخته = اتم+ فوتون

با ادامه تشعشع پمپ، تعداد اتم های برانگیخته بیشتر از اتم های با انرژی کم می شود. به اصطلاح وارونی جمعیت رخ می دهد. طبق قانون جذب و صدور انرژی پلانک، اتم های برانگیخته توان نگهداری انرژی زیادتر را نداشته و به تراز با انرژی کم بر می گردند و انرژی اصافی را به صورت فوتون آزاد می کنند که به این فرایند گسیل خودبخودی گفته می شود. ولی از انجایی که پمپ اپتیکی، مرتب به اتم ها فوتون می تاباند، پدیده دیگری زودتر اتفاق می افتد که به آن گسیل القایی (stimulated emission ) گفته می شود. همان طور که در شکل زیر می بینید، وقتی یک فوتون به اتم برانگیخته بتابد، آن را تحریک کرده وزودتر به حالت پایه خود بر می گرداند.

گسیل القایی: اتم + دو فوتون = اتم برانگیخته + فوتون

این فوتونها دوباره بعضی از اتمها را بر انگیخته می کنند و واکنش زنجیر وار تکرار می شود.  بخشی از پرتوهای نور درون کریستال به حرکت در می آیند که توسط تشدید کننده های اپتیکی درون کریستال برگرداننده می شوند و این پرتوهای نور در همان راستای نور اولیه هستند. به تدریج با افزایش شدت نور، لحظه ای می رسد که نور لیزر از جفتگر خروجی با روشنایی زیاد بطور مستقیم خارج می شود .